Oyun, erken çocukluk döneminin büyük bir bölümünü kaplayan, çocuk için çok önemli bir uğraştır. Oyun, çocuk için kimsenin öğretemeyeceği konuları kendi deneyimleriyle öğrenmesini sağlayan, sonucu düşünülmeden eğlenmek amacıyla yapılan ve içsel olarak güdülenen belli bir amacı olmayan çocuğun kendi kurallarına bağlı olarak geliştirdiği zevk unsuru taşıyan bir etkinliktir. Oyun terapisindeki oyuncakları çocuğun kelimeleri ve oyundaki aktivite dili olarak görebiliriz. Oyun terapisinde kurulan oyun temalarının sembolik fonksiyonları oldukça önemlidir çünkü çocuklara kendi iç dünyalarını anlatma şansı tanır. Oyun terapisinde, çocuğun oyunda kurduğu sembolik yansımalar çocuk için duygusal olarak önemli deneyimleri daha rahat ve güven ortamı içinde ifade etmesini sağlar. Çocuklara fırsat verilirse yetişkinlerin duygu ve düşüncelerini ifade ettikleri gibi çocuklarda oyun sürecinde duygularını ve ihtiyaçlarını ifade edebilirler. Çocuklar ve yetişkinler arasında iletişim kurma aracı ve yöntemi ne kadar farklı olsa da çocuklar korku, öfke, kırgınlık, mutluluk, hayal kırıklığı gibi duyguları ifade etme bakımından yetişkinlerle aynıdırlar. Oyun terapisi, çocukların psikomotor, duygusal, sosyal, bilişsel, kişilik ve dil gelişimine olumlu katkı sağlamakta ve onlara olumlu davranışlar ve alışkanlıklar kazandırmaktadır.
Oyun Terapisinin yararları nelerdir?
- Çocuklara
iç dünyalarını anlatma şansı verir.
- Çocuklar
duygusal olarak önemli deneyimlerini oyunlardaki sembolik yansımalarla
ifade ederler.
- Oyun
terapisinde kullanılan oyuncaklar sayesinde çocuklar korkularını,
fantezilerini, suçluluk duygularını, kaygılarını insanlardan ziyade
objelere transfer etmelerine izin verir.
- Oyun
terapisi çocukların travmatik olayları çözümlemelerinde yardımcı
olur.
- Çocukların
kendilerini tanımasına, anlamasına katkı sağlar,
- Çocukların
sözcük dağarcığını güçlendirir ve ilişkilerini geliştirir.
- Oyun terapisinde, çocuk duygu ve düşüncelerini yapıcı şekilde ifade etmeyi, davranışlarını kontrol etmeyi, karar vermeyi, sorumluluk almayı öğrenir.
Oyun
Terapisinin etkili olacağı konular nelerdir?
- Saldırgan
davranış (kendine ya da diğerlerine zarar verme)
- Ayrılma
korkusu
- Aşırı
çekingenlik
- Uyku, yeme
ya da tuvalet sorunları
- Davranışsal
gerileme (alt ıslatma, parmak emme gibi)
- Özgüven sorunları
- Kardeş
kıskançlığı
- Boşanma
sonrası adaptasyon zorlukları
- Travmalar
ve istismar (fiziksel, duygusal, cinsel)
- Kaygılar
ve korkular
- Fobiler ve
tikler
- Cinsel
davranışlarla ve düşüncelerle aşırı meşgul olma
- Ailede
yaşanan değişimlere uyum sağlamada yaşanan sorunlar
- Fiziksel nedeni olmayan mide bulantıları, baş ağrıları gibi rahatsızlıklar
Deneyimsel Oyun Terapisi Nedir?
Deneyimsel Oyun Terapisi (DOT) terapist tarafından yönlendirmenin yapılmadığı bir oyun terapisidir. DOT çocukların dünyayı bilişsel olarak değil, deneyimsel olarak algıladığı varsayımı üzerine kuruludur bu nedenle çocuklar kuşkuları, soruları ve korkularını bilişsel olarak anlamaktan çok deneyimsel olarak anlarlar ve aktarırlar çünkü çocuklar rahatsız edici duygular üzerine etraflıca düşünemezler, bunun yerine o duyguları çeşitli ortamlarda, çeşitli davranışlar ile hareket ederek deneyimlerler. Çocuklar 2 yaşından itibaren sembolik oyunlar oynamaya başlar. Bu dönemden sonra çocuklar, semboller ve oyuncaklar yoluyla sorunlarını canlandırabilirler. Deneyimsel oyun terapisinde çocuğun terapistle kurduğu ilişki iyileşmenin temel bileşenidir. Çocuklar, acısını yaşadığı problemi nasıl ele alacağını ve nasıl oyuna dökeceğini bilir. Çocuk içinden geldiği oyuna yönelebilir ve istediği oyun senaryosunu kurgulayabilir. Eğer çocuk terapisti oyununa dahil etmek isterse, terapist o zaman çocukla birlikte oynamaya başlar.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi Nedir?
Çocuk merkezli oyun terapisi duygusal de davranışsal sorunlar yaşayan çocuklara yardımcı olmayı amaçlayan bir yaklaşımdır. ÇMOT’nin temeli rehberlik yapanın çocuk olduğu inancına dayanır çünkü ÇMOT’deki inanç; çocuklar yaşadıkları sorunları çözme, öz yeterliliklerini ve yetkinliklerini arttırma aynı zamanda da öz güvene ulaşma konusunda doğuştan gelen bir kapasiteye sahiptirler. Terapistler çocuğu ve çocuğun oyununu koşulsuz kabul ederler ve çocuğun kendisini keşfetmesini ve yönetmesini sağlayan bir ortam yaratır.
Filial Terapi Nedir?
Filial terapi en çok 2.5 ve 12 yaş arası çocuklarda etkili olan, ebeveyn-çocuk ilişkisi üzerine odaklanan, ebeveynleri eğitmeyi ve onlara bu seanslarda rehberlik etmeyi amaçlayan bir oyun terapisi yaklaşımıdır. Ebeveynler çocuklarının yaşadıkları psikososyal güçlükler nedeniyle başvuruda bulunduklarında oyun terapisti çocuğun ait olduğu aile ile işbirliği içinde çalışmak zorundadır. Birçok oyun terapisinde ebeveynler sürece dahil olsa da filial terapi çocuğun değişim sürecinden başlıca sorumlu olarak ebeveynlerin görüldüğü bir modeldir. Ebeveynler duygusal ve psikolojik gelişim açısında çocukların hayatlarında önemli figürler oldukları için onları terapiden birinci derecede sorumlu olmalarına yardım etmek terapinin çocuk üzerinde etkilerini daha güçlü, hızlı ve kalıcı kılmaktadır. Filial terapide terapistler, ebeveynleri çocuk merkezli oyun terapisi seansları gerçekleştirmeleri konusunda eğitirler.
